HELIOS

Yannick · Site Admin Geregistreerd op: 15 Apr 2008 Berichten: 16

Inleiding
In 1965 schreef Wilfried Van Cauwelaert in de krant Het Volk: “De student is voor niets meer warm te krijgen, tenzij voor dansavonden, kroeglopen en elektrische trekbiljart. Zij worden een troep van deftige burgermannetjes, kruideniertjes die slechts één doel hebben: diploma halen, bemiddeld vrouwtje trouwen, een paar kindjes kopen en wegzakken in een gestileerd salon.” Drie jaar later bleef er weinig van deze stelling over.
De meeste jongeren vandaag kennen mei ’68 aan de hand van iconen als brandende barricades te Parijs, chargerende oproerpolitie, revolterende studenten, gigantische stakingen, gedichten van Baudelaire, citaten van Sartre, indrukwekkende slogans en posters op de muren, protestliedjes, misschien zelfs “Leuven Vlaams!”, president De Gaulle, de Praagse lente, hippies, sex, drugs, rock’n’roll en noem maar op. Zijn deze beelden terecht of onterecht verbonden met de beweging van mei ’68? Het is zeker dat mei ’68 een woelig tijdperk was van internationaal protest, betogingen, stakingen en studentenstrijd. Wat karakteriseert en maakt mei ’68 nu net tot een referentie? Wat voor beweging was zij?

Wat gebeurde er in mei ’68?
De aanloop naar mei ’68 start op 22 maart 1968 wanneer studenten de faculteit van Nanterre bezetten te Parijs. Aanleiding is de arrestatie van een extreemlinkse jongere die verdacht wordt van deelname aan vernielingen tijdens een anti-Vietnambetoging. Meetings en bezettingen door studenten volgen. Verschillende sluitingen en heropeningen van de faculteit zijn het antwoord van de universiteitsleiding. Ook komt het steeds vaker tot gevechten tussen de uiterst-linkse en fascistische groepen. De studenten van Nanterre houden op 2 mei een meeting in de Sorbonne, een andere universiteit in Parijs, om te protesteren tegen de sluiting van hun universiteit en het voor de tuchtraad dagen van medestudenten. De regering besluit een einde te maken aan de onrust en de politie bezet de studentenbuurt, omsingelt de Sorbonne, en arresteren de jongens. Zware, urenlange rellen volgen tussen CRS (oproerpolitie) en honderden jongeren die zich verzamelden aan de Sorbonne. Dit zijn de eerste gebeurtenissen die uitmonden tot een aanzwellend protest, niet enkel door studenten, maar ook door scholieren, leraren, arbeiders, werklozen... De volgende dagen gaan de rellen door en groeit de sympathie voor de studenten tegen het gewelddadig optreden van de CRS. De verontwaardiging is enorm en spontane optochten van honderdduizenden betogers van scholieren, studenten, jonge arbeiders, ouders e.a. vinden plaats. Uiteindelijk roepen de vakbonden op om in staking te gaan uit protest tegen de repressie. Nochtans veroordeelde de CGT, Confédération Générale du Travail, de grootste vakbond in Frankrijk, eerder de ultra-linkse studenten als uitschot, net als de PCF (Parti Communiste de France) hen uitschold voor agitatoren, rijkeluiszoontjes, salonsocialisten, bourgeoisrebellen… Op 13 mei vinden de grootste betogingen sinds WO II plaats. Universiteiten worden omgevormd tot discussieplaatsen waar niet enkel over de studentenrepressie, maar ook over levensomstandigheden, werkvoorwaarden, etc. wordt gedebatteerd. De discussies vinden verder plaats in de bedrijven en in enkele dagen tijd groeit de beweging uit tot een staking van onbepaalde duur van 9 miljoen arbeiders te Frankrijk. De kracht en omvang van de beweging is verrassend en geeft de mogelijkheid om de gehele maatschappij in vraag te stellen.

Mei ’68 wereldwijd
Al snel volgden op de gebeurtenissen in Frankrijk gelijkaardige stakingen, betogingen en protestbewegingen in andere landen wereldwijd. Bijv. de “hete herfst” in Italië, de “Praagse lente”, Nederland, België, Duitsland, VK, VS, Mexico…
Welke maatschappelijke, drijvende krachten?
Wat zijn de omstandigheden die maken dat dit kon gebeuren? Want een revolte, protest of staking gebeurt niet “spontaan”, er is een voedingsbodem voor nodig, de maatschappelijke voorwaarden moeten aanwezig zijn. De vraag is des te belangrijker, aangezien het kapitalisme een periode van sterke groei kende en de crisis nog niet openlijk was uitgebarsten in Frankrijk.

Studentenbeweging/arbeidersbeweging?
We vernemen via verschillende media dat mei ’68 vooral een beweging was van de studenten. Zo had je specifieke studenteneisen, voor de democratisering van het onderwijs, voor een Vlaamse Leuvense universiteit etc. Daarnaast was er een sterk protest van jongeren tegen de oorlog in Vietnam, niet alleen in de VS, maar ook in West-Europese landen. Dit was niet nieuw voor ’68 en al vanaf 1964 vonden studentenrevoltes plaats tegen de oorlog, tegen de autoriteiten en tegen de traditionele moraal, bijv. de “Free Speech Movement” aan de universiteit van Berkeley. In Duitsland had je Der Sozialistische Deutsche Studentenbund (Socialist German Student Union (Rudi Dutschke) dat vóór mei ’68 de meest radicale studentenprotesten vertegenwoordigde.
Waarom waren er wereldwijd studentenmanifestaties eind jaren 60? In hoeverre hebben de studentenbewegingen en de gebeurtenissen van mei ’68 met elkaar iets te maken en elkaar beïnvloedt? Was mei ’68 een revolutie tegen “de autoriteit” en haar moraal? Was mei ’68 een sexuele revolutie? Is Mei 68 een gevolg van een generatieconflict? Waarom draaiden de protesten, zoals die aan Berkeley in ’64 en ’65 niet uit tot een beweging als in Frankrijk 1968? Waarom kwamen de studentenprotesten tot een einde? Waarom kwam de staking tot een einde?

1968-2008?
40 jaar later heeft 1968 een mythische bijklank gekregen. De jaren 1960’ worden door vele mensen gezien als een periode van hoop; een fantastische tijd om in te leven. Er heeft echter geen wereldrevolutie plaatsgevonden. 40 jaar later zijn er nog steeds de problemen waartegen studenten en arbeiders in 68’ protesteerden: imperialistische oorlogen, toenemende ongelijkheid, ongelijk onderwijs, vervreemding. Bovendien beleeft de werldeconomie anno 2008 een zoveelste crisis en toont de klimaatopwarming het finale failliet aan van de wereld zoals we ze kennen. We willen hier iets aan doen, maar hoe? De ervaringen die zijn opgedaan in mei ’68 kunnen ons hierbij helpen.
Zijn de studenten van toen brave burgermannen geworden? Wat betekent Mei 68 voor studenten vandaag? Waarom bestaat er vandaag geen beweging tegen de oorlog in Irak net als er één was tegen Vietnam? Wat is het verschil met de studentenprotesten van het mythische 1968 met studenten/scholierenrevoltes die we recent in België, Nederland en Frankrijk zagen? Is een “mei 2008” mogelijk?

Yannick & Yves